Su molekulu H2O iki atom hidrogen və bir atom oksigendən ibarətdir. Odur ki, onun nisbi molekul kütləsi iki atom hidrogenin (1+1) və bir atom oksigenin (16) nisbi atom kütlələri cəmi ilə təyin olunur (1+1+16=18). Biz laboratoriyada bir damcı su sintez etmək istəsək onun bir damcısında çox böyük miqdarda molekul olacaq. Deməli, biz bir maddə əldə etmək üçün çoxlu sayda atomlardan istifadə etməliyik. Lakin biz atomları saya bilmərik. Amma istifadə edəcəyimiz elementlərin maddədəki nisbəti eyni qalmalıdır. Odur ki, daha sadə olsun deyə biz maddələrin kütlə nisbətlərindən istifadə etməliyik. Suda oksigenin hidrogenə kütlə nisbəti 8:1 kimidir. Oksigen elementinin hidrogenə kütlə nisbəti isə 16:1 -ə bərabərdir. Oksigenin bir atomunun kütləsi 2,6567*10-23q, hidrogeninki isə 1,6735*10-24 q-dır. Bu ədədlərin misilləri də hesablamalar üçün əlverişli deyil. Odur ki, hesablama üçün elementin nisbi atom kütləsinə qiymətcə bərabər gələn qramlarla kütləsindən istifadə olunur.
    Aydındır ki, bu halda kütlə nisbərləri (16q:1q) dəyişmədiyi üçün atomların say nisbətləri də dəyişməyəcək (1:1). Amma alınan ədəd nisbi atom kütləsi ilə elementin kütləsi arasında əlaqə yaradan bir sabit olacaq. Belə ki, 16q-ı oksigen atomunun kütləsinə (2,6567*10-23q) bölsək bu kütlədə 6,02*1023 ədəd atomun olduğu məlum olar. Bu ədəd italyan alimi Avoqadronun şərəfinə Avoqadro sabiti adlandırılıb.
    Avoqadro sabitinə əsasən maddə miqdarı təyin olunur. Maddə miqdarının vahidi moldur. Mol - 12 q C12 izotopundakı karbon atomlarının sayı qədər hissəcikləri (atom, molekul, ion) olan maddə miqdarıdır.
     1 mol maddədə 6,02*1023 sayda hissəcik olur.
     1 mol suda 1 mol oksigen atomu və 2  mol hidrogen atomu vardır.
     Maddə miqdarı ν (nü) hərfi ilə işarə olunur.
    Maddə miqdarı maddənin hissəciklərinin sayının Avoqadro ədədinə, verilmiş kütləsinini molyar kütləyə və ya maddənin tutduğu həcmin molyar həcmə nisbəti ilə təyin oluna bilir.
 
 
[Əvvəlki səhifə]
wp1300827f.png
wp3ec14c60.png
wp5368f8cb.png