Turşular aşağıdakı kimi alınır:
1. Oksigensiz turşular qeyri-metalların bilavasitə
hidrogenlə birləşməsi və əmələ gələn qazların suda həll edilməsi yolu ilə
alınır.
H2 + Br2
→ 2HBr; H2
+ S → H2S
2. Oksigenli turşular turşu oksidlərinin (SiO
2
istisnadır) su ilə qarşılıqlı təsirindən alınır. Reaksiya
oksidlərin kimyəvi xassələri bölməsində
göstərilib.
3. Duzların turşularla qarşılıqlı təsirindən də turşu
alınır. Turşuların duzlarla reaksiyaya daxil olmasını turşuların bir-birini
duzlardan çıxışdırıb çıxarması sırası ilə müəyyənləşdirmək olar. Bu sırada
turşular onların qüvvətliliyi, uçuculuğu və həll olması nəzərə alınmaqla
ardıcıl yerləşdirilib və şərti olaraq turşuların fəallıq sırası adlandırılır.
HCl
H2SO4, HNO3,
H2SO3, H2CO3, H2S, H2SiO3
H3PO4
Bu sırada hər öndə duran turşu özündən
sonrakı turşunu duzundan sıxışdırıb çıxarır. Alt-alta yazılan turşular eyni
qüvvətlidir.
Na2SO3 + 2HCl
→ 2NaCl + SO2 + H2O
(SO2 + H2O →
H2SO3)
NaCl(bərk) + H2SO4(qatı)
→ NaHSO4 + HCl
Anhidridi (turşu oksidi) suda həll
olmayan turşular bu üsulla alınır.
4. Bəzi oksigenli turşular qeyri-metallara güclü
oksidləşdirici turşularla təsir etməklə alınır.
J2 + 5Cl2 + 6H2O
→ HJO3 + 10HCl
5. Passiv metalların
oksigenli turşularla əmələ gətirdiyi duzların suda məhlulunun
elektrolizindən turşu alınır.
2CuSO4
+ 2H2O → 2Cu + 2H2SO4
+ O2
[Əvvəlki səhifə]