İon və kovalent rabitələr əks-spinli
açıq (qapanmamış, tək) elektronlarının qapanması nəticəsində əmələ gəldiyi
halda, donor-akseptor rabitə bölünməmiş elektron cütü və boş orbitallar
arasında yaranır.
Burada özünün bölünməmiş elektron
cütünü istifadə üçün təqdim edən komponent donor, boş orbitallarının
vasitəsilə hazır elektron cütünə ortaq (şərik) olan komponent isə akseptor
adlanır. Beləliklə, donor-akseptor rabitə nəticə etibarilə həmçinin kovalent
rabitəni xatırladır. Lakin donor-akseptor rabitə, kovalent rabitədə olduğu
kimi qarşılılı təsirdə hər iki element atomunun elektronları hesabına deyil,
yalnız onlardan birinin məxsusi elektron cütünün ümumi elektron cütünə
çevrilməsi nəticəsində yaranır.
Kimyəvi rabitənin bu növü 1893-cü ildə
kompleks birləşmələrin koordinasiya nəzəriyyəsini yaratmış A.Verner
tərəfindən kəşf edilmişdir. Bununla əlaqədar, donor-akseptor rabitə əvvəllər
koordinativ rabitə adlandırılımışdır.
Donor-akseptor rabitə bütün kompleks
birləşmələrin əmələ gəlməsində iştirak edir. Başqa sözlə, kompleks
birləşmələrdə adi rabitələrlə yanaşı, bir qayda olaraq, donor-akseptor
rabitə də olur. Kompleks birəşmələrin quruluş formulları yazılarkən, donor-akseptor
rabitə adətən, akseptora tərəf istiqamətlənmiş oxa göstərilir.
[Əvvəlki səhifə]